سقف وافل، یکی از مصالح مورد استفاده در سازه های مختلفی می باشد که در سطح بالایی، دارای سطحی ساده بوده و سطح زیرین آن، به صورت سیستم شبکه ای طراحی شده است. به عبارت دیگر، سقف وافل، نوعی دال با دیواره هایی در زیر است که ظاهر وافل را می دهد. این ساختار باعث شده که کاربرد سقف وافل امروزه در بسیاری از ساختمان ها، مورد توجه قرار گیرد.
سقف وافل چیست؟
سقف وافل از بتن مسلح با سوراخ هایی در زیر ساخته شده که به شکل وافل درآمده است. صفحات وافل برای دهانه های بزرگتر از 12 متر ترجیح داده می شوند. آنها از دیگر پانل ها قوی تر هستند و برای جلوگیری از تداخل ستون ها در فضا استفاده می شوند. از این رو، صفحات ضخیم، بین تیرهای عریض استفاده می شود که برای جلوگیری از بیرون زدگی تیرها، به دلایل زیبایی شناختی مورد نیاز است.
هدف استفاده از سقف وافل
سقف وافل، دال های سفت تر و سبک تری نسبت به دال مسطح معادل را ارائه می دهد. سرعت توسعه برای چنین قسمتی در مقایسه با صفحات معمولی سریع تر است. به طور کلی، به دلیل سبکی وزن، سرعت کار و اجرای این نوع از صفحات، دارای سرعت بالاتری خواهد بود.
ضمن آنکه در مقایسه با یک قطعه پانتون، 30 درصد بتن کمتر و 20 درصد فولاد کمتر استفاده می کند. آنها قدرت بسیار خوبی دارند و می توانند به راحتی ارتعاش را کنترل کرده و در برابر حرارت و شوک های آن، مقاومت لازم را ارائه کنند. همین امر باعث شده که کاربرد سقف وافل در ساختمان سازی، به سرعت افزایش یابد.
صفحات وافل به طور کلی برای مناطق مسطح مناسب هستند. حجم بتن مصرفی، در مقایسه با سایر مصالح مشابه، بسیار کمتر است. ضمن آن که ایجاد تقویت در سقف وافل، به صورت مش یا میله های جداگانه ارائه می شود.
سطح زیرین این صفحات، شبیه وافل می باشد که با استفاده از قالب های خاص به دست می آید. صفحات وافل تقویت شده را می توان برای دهانه تا 16 متر نیز استفاده نمود. در حالی که بیش از این طول، دال وافل پیش ساخته ترجیح داده می شود.
اجرای سقف وافل
اجرای سقف وافل به گونه ای است که در برابر انقباض، دارای عملکرد خوبی می باشد. تولید سقف وافل تنها به 70 درصد بتن و 80 درصد فولاد نیاز دارد که در مقایسه با دیگر موارد در ساخت سازه، مقرون به صرفه تر خواهد بود.
ضخامت صفحات وافل، به طور معمول 85 تا 100 میلی متر بوده، در حالی که عمق کلی دال به 300 تا 600 میلی متر محدود می شود. در مقایسه با موارد مشابه، 30 درصد بتن کمتر و 20 درصد فولاد کمتر استفاده می شود. استحکام خوب این نوع از مصالح باعث شده است که در ایمن سازی ساختمان ها، از کاربرد سقف وافل، بهره گرفته شود.
کاربرد سقف وافل در سازه های مختلف
طراحی سقف وافل به گونه ای می باشد که در جاهایی که ارتعاش می تواند مشکلاتی ایجاد کند، از این مصالح استفاده شود. همچنین، در مکان هایی که قرار است دال های دهانه عظیم ساخته شود یا در مناطقی که تعداد ستون ها کم در نظر گرفته شود، استفاده می گردد.
برای مثال در فرودگاه ها، بیمارستان ها، ساختمان های تجاری و صنعتی و مکان ها با انحراف کم دال و پایداری بیش از حد، کاربرد سقف وافل به خوبی احساس می شود. این صفحات، سبک وزن بوده و بنابراین، مقرون به صرفه و اقتصادی هستند.
کاربرد سقف وافل در اجرای تاسیسات
در حالت کلی می توان گفت که نصب سقف های وافل، راحت تر از سایر سقف های بتنی است. زیرسازی این نوع سقف، شبیه سقف تیرچه و بلوک بوده و زیرسازی با قوطی فلزی، لوله داربست و سایر متعلقات قابل انجام است.
طراحی قالب های سقف وافل دوطرفه به گونه ای است که می توان تیرها را در جای خود اجرا کرد. با استفاده از این روش سقف سازی، می توان تیرهای دوتایی را حذف نمود که این خود باعث کاهش وزن بتن و سبک شدن سازه می شود که اجرای تاسیسات در سقف را نیز ساده تر می کند.
با اجرای تیر در محل، نیازی به جابجایی آنها در تیرهای اصلی در هنگام بستن آرماتور نیست. هنگامی که تیرها در جای خود اجرا می شوند، ارتباط بین بتن و صلبیت سقف به خوبی رعایت می شود که باعث کاهش لرزش سقف می شود.
در طول عملیات نیز اجرای سقف وافل می تواند مزیت هایی را به دنبال داشته باشد. با این نوع سقف می توان تاسیسات را از پشت بام عبور داد که باعث کاهش ضخامت کفپوش و کاهش هزینه های ساخت و سبک شدن سازه می شود.
خرید قالب سقف وافل می تواند یک گزینه مناسب در اجرای این نوع از سقف وافل باشد. آنها یکی از بادوام ترین قالب ها برای سقف هستند که امکان استفاده مجدد از قالب ها و کاهش هزینه ها را به شما می دهد. آنها برای جدا شدن از بتن نیازی به روغن کاری ندارند و تا زمان باز شدن قالب می توان از فرآوری بتن اطمینان حاصل کرد.
مزیت های استفاده از سقف وافل
سقف های وافل، سقف های سبک وزنی هستند و وزن کم آنها باعث لرزش کم و کاهش میزان انتقال می شود. سقفی که با استفاده از سیستم وافل ساخته شده است، بر روی یک دال صاف ده سانتی متری اجرا می شود.
اجرای این نوع سقف به صورت تیرآهن خواهد بود که بدون استفاده از بلوک سقف انجام می شود و بتن ریزی سقف و تیرآهن به صورت یکپارچه انجام می شود. بتن ریزی در سیستم وافل در مقایسه با سیستم های سقف یوبوت و کوبیاکس به صورت یکپارچه انجام می شود.
این را نیز باید در نظر داشته باشید که عوامل زیادی در قیمت سقف وافل نقش دارند. از جمله زمان اجرای کار، متریال استفاده شده در ساخت سقف، هزینه پیمانکاری، تعمیرات، هزینه مواد اولیه در ساخت تیرآهن، قالب های یک طرفه یا دو طرفه، ابعاد سقف و غیره.
اگرچه قیمت این سقف کمی بالاتر از سقف های معمولی است، اما به خوبی پاسخگوی نیاز مشتریان خواهد بود. اگر در ساخت این سقف از مواد با کیفیت استفاده شود، مطمئناً هزینه آن بیشتر خواهد بود. این در حالی است که باعث می شود در ایمن سازی ساختمان ها، بیش از هر مصالح دیگری، به کاربرد سقف وافل، اعتماد شود.
کاربرد سقف وافل در معماری
سیستم سقف وافل، به عنوان یک روش نوآورانه در ایجاد دال های بتنی محسوب می شود که قادر است دوام و استحکام بالایی را به سازه داده و در کاهش هزینه های ساخت و ساز، به شکل قابل توجهی نقش داشته باشد.
هنگامی که از این سیستم در ساخت و ساز استفاده می شود، اجرای آنها بر روی سطوح صاف ایجاد شده در روی زمین بوده و این کار باعث می شود تا بدون وقفه در تغییرات آب و هوایی، کار انجام شود. آنها می توانند امکان تعیین دقیق تری از میزان بتن را فراهم کنند.
این نکته را باید در نظر داشت که کاربرد سقف وافل بتنی معمولاً در پروژه های ساختمانی معمولی مد نظر نیست. آنها فقط برای پروژه های تخصصی تری مانند ایجاد اتاق های تمیز مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین، در فضاهایی که باید از ارتعاشات فرکانس پایین جدا شوند یا اتاق هایی که نیاز به انحراف پایین دارند، کاربردی هستند.
در معماری سازه، از صفحات وافلی که برای دال های دیواری استفاده می شوند، معمولاً در اندازه های ۶، ۸ یا ۱۰ اینچ با فرم های ۴۵ یا ۹۰ درجه هستند. شبکه های وافل در صفحات، دو تقویت کننده جهت دار را فراهم می کند که ثبات ساختاری قابل توجهی را بدون نیاز به مصالح ساختمانی اضافی، فراهم خواهند کرد.
به طور معمول سقف وافل بتنی، در سازه های تجاری و صنعتی کاربرد داشته و مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که می توان از دال وافل فلزی یا چوبی در اجرای ساختمان های مختلف استفاده نمود. مزیت اصلی این فناوری، ویژگی های مقاومت آن در برابر فشار بار و ترک خوردگی است. ضمن آنکه دال های وافل نیز در مقایسه با دال های بتنی معمولی، بار بسیار بیشتری را تحمل می کنند.
کاربرد سقف وافل در کاهش مصرف بتن
سقف وافل، با استفاده از قالب های وافل مناسب، وافل سقفی یکپارچه دو طرفه یا وافل یک طرفه، بدون نیاز به بلوک سقفی و یونولیت اجرا می شود. در این شرایط، امکان کنترل کیفیت سقف و کلیه مراحل کار اعم از تخته، آرماتوربندی و اتصال وجود دارد.
این ویژگی های منحصر به فرد در صفحات سقف وافل، باعث می شود که خطای انسانی به حداقل خود برسد. از آنجایی که مراحل انجام کار، قابل بررسی و مشاهده می باشد، لذا می تواند اشکالات اجرایی را بر طرف نموده و مشکلات عملیاتی و فنی را رفع نمود.
ضمن آنکه استفاده مکرر از قالب های وافل غیر دائمی و قابلیت بازیافت قالب ها، باعث پایین آمدن هزینه های آن و کاهش مصرف بتن می شود. همچنین، حذف یونولیت در این سیستم، باعث کاهش خطرات آتش سوزی خواهد شد.
در این سیستم به دلیل سهولت حمل و اجرا، ادغام تیرچه بتن با سقف، صلبیت بالای سقف و عدم دفن قالب ها در بتن، هزینه ها کاهش یافته و ایمنی و مقاومت در برابر زلزله را افزایش خواهد داد. این در حالی است که با توجه به بار دو طرفه روی سقف وافل، دیگر نیازی به استفاده از تیرآهن دوبل نیست که باعث سبکی سازه می شود.
از سویی دیگر، در ساختمان های با حجم لوله زیاد، صفحات یا قطعات فلزی جوشی پیش ساخته اجرا می شود. لازم به ذکر است که استفاده از گالوانیزه مناسب داخل قالب ها، قبل از بتن ریزی می تواند تکیه گاه های مناسبی برای نصب باشد.
کاربردهای سقف وافل در مقاوم سازی در مقابل زلزله
در سال های گذشته، استفاده از سیستم های سقف سازه، با دهانه ستون های بلند مورد استقبال سازندگان قرار گرفته است. یکی از پرکاربردترین سقف ها، سیستم سقف وافل می باشد. آنها نوعی مصالح ساختمانی هستند که دارای تقویت دو جهته، در قسمت بیرونی بوده که به آن شکل شبکه های وافل را می دهد.
این نوع آرماتورها در سازه های بتنی، چوبی و فلزی رایج است. دال وافل، به طور قابل توجهی پایداری ساختاری بیشتری را بدون استفاده از مواد اضافی، به سازندگان می دهد. شبکه ها عموماً به داخل یک دال محدود می شوند و یک یا دو فرم به شکل بیرونی در اطراف تکیهگاهها ایجاد می گردد.
پرکننده ها همچنین تنش های فشاری در سطح سقف و در اطراف تکیهگاه ها را کاهش می دهند. در نتیجه نیاز به تقویت سقف در این ناحیه نمی باشد. این امر در مقاوم سازی در برابر زلزله مورد توجه خواهد بود. دال وافل را می توان با قرار دادن غلاف ها روی قالب ریخته گری کرد یا می توان آنها را به صورت پیش ساخته در دسترس قرار داد.
اسلب های بتنی وافل را می توان به صورت پیش ساخته خریداری کرده و به محل ساخت و ساز ارسال نمود. یا می توان آنها را در محل قالب گیری کرد. در این شرایط، قالب های از پیش ساخته شده، مستقیماً در محل قرار می گیرند و سپس با آرماتور اجرا شده و با بتن پر می شوند.
نحوه مقاوم سازی سقف وافل
برای مقاوم سازی این صفحات در مقابل زلزله، لازم است که از فوندانسیون مناسبی استفاده شود. این در حالیست که این نوع از سقف های وافل، با استفاده از تیرچه هایی به شکل دو جهته ثابت می شوند که می تواند آن ها را در مقایسه با دیگر مصالح، مقاومتر و پایدارتر نماید.
از سویی دیگر، آنها در برابر نیروهای خمشی و ترک های بتن، دارای مقاومت مطلوبی بوده و کاربرد سقف وافل در سازه ها و پروژه های بزرگ را ایجاد می کند. در حالت کلی می توان گفت که نیاز است که صفحات وافل را به دلیل ترمیم بتن، تغییر کاربری سازه ، مقاوم سازی ساختمان و افزایش ظرفیت باربری، تقویت نمود.